+- انجمن های تخصصی علوم رایانه و هنرهای دیجیتال (https://www.forum.cgaria.com)
+-- انجمن: موارد دیگر (https://www.forum.cgaria.com/forum-58.html)
+--- انجمن: سرگرمی (https://www.forum.cgaria.com/forum-75.html)
+--- موضوع: فلسفه رقص كردی - کرمانجی (/thread-662.html)
فلسفه رقص كردی - کرمانجی - Mohsen Omidvar - 29-11-2014
فلسفه رقص کردی به روایت دیاکونوف ( کتاب تاریخ ماد ) :
در سال 612 قبل از میلاد ، امپراتوری ماد به رهبری هوخشتره ، نینوا را از تسخیر آشوریان که برای مادها همیشه دردسر ساز بودند ، درآورد و امپراتوری خود را گسترش داد .
پس از اتمام جنگ ، پادشاه ماد ( هوخشتره ) از فرماندهان خود خواست چگونگی جنگ را برای وی به صورت پانتومیم شرح دهند .
چون بردن سلاح به کاخ پادشاهی ممنوع بود ، برای تشریح جنگ فرمانده اول به جای شمشیر ، از دستمال قرمز رنگی استفاده کرد و چگونگی جنگ را برای پادشاه تشریح کرد .
فرمانده اول که همان ( چوپی کیش ) نام گرفت ، دست تمام سربازان خود را گرفت که نماد همبستگی و وفاداری سربازانش به همدیگر است .
نخست با رقصی آهسته که امروزه آن را ( گه ریان ) مینامند ، شروع کرد و این یعنی ما جنگ را آهسته شروع کردیم .
سپس با ( هه لگرتن ) ریتم رقص را تند تر نمود و این یعنی که ما سریعا به سمت دشمن حمله بردیم .
در میان رقص که حماسی ترین رقص تاریخ است ، چندین نوع دیگر وجود دارد از جمله (سه پا ) که یک پا به عقب رفته و سریعا دو پا به جلو برداشته میشود و به این معناست که اگر ما در جنگ یک قدم ، عقب نشینی کردیم ، در نهایت سریعا دو قدم به جلو رفتیم .
همچنین نوعی دیگربه نام (شه لان شه لان ) در میان رقص کوردی وجود دارد که چوپی کیش پای راستش میلنگد ولی سپس به یکباره رقص را تند مینماید و این یعنی اگر در جنگ زخمی شدیم ، خیلی زود بهبود یافتیم و باز به سوی دشمن هجوم بردیم ..
هوخشتره پادشاه امپراتوری ماد ، فرمان داد که این آیین را در همه ی مراسم ها به ویژه بعد از فتوحات و شادیها به کار بندند تا حماسه ی جنگ و پیروزی امپراتوری ماد ، بر دشمنان فراموش نشود .
تصاویری از رقص کردی - کرمانجی
![[تصویر: 1364023288957.jpg]](http://www.up2www.com/uploads/1364023288957.jpg)
![[تصویر: 13911227155707782_PhotoL.jpg?itok=QBM452Ks]](http://www.farhangnews.ir/sites/default/files/styles/node_singlepic/public/content/images/story/92-01/04/13911227155707782_PhotoL.jpg?itok=QBM452Ks)
![[تصویر: 1364023450811.jpg]](http://www.up2www.com/uploads/1364023450811.jpg)
![[تصویر: 13911227155713328_PhotoL.jpg?itok=JNtNMx-i]](http://www.farhangnews.ir/sites/default/files/styles/node_singlepic/public/content/images/story/92-01/04/13911227155713328_PhotoL.jpg?itok=JNtNMx-i)
![[تصویر: 13911227155718157_PhotoL.jpg?itok=vfSXIuWS]](http://www.farhangnews.ir/sites/default/files/styles/node_singlepic/public/content/images/story/92-01/04/13911227155718157_PhotoL.jpg?itok=vfSXIuWS)
تصاویری از رقص کردی - رقص کرمانجی
در ادامه این تاپیک می توانید تصاویری مربوط به رقص کردی را به اشتراک بگذارید.
RE: فلسفه رقص كردی - کرمانجی - Mohsen Omidvar - 29-11-2014
حکیم عمر خیام در نوروز نامه خود مینویسد” فریدون کرد “روزی که ضحاک را اسیر کرد و ایران را از شر او نجات داد مردم آن را جشن گرفتند و این مهم دلیل دیگری بر یکپارچگی آن مردم و جشن دسته جمعی در میان ایرانیان می باشد .
حرکا ت “هه لپه رکی” در چهار نوع مراسم عرفانی مذهبی شادی و عروسی عزا و غم اجرا می شود .اما رقص های فولکلور کردی عبا رتند از :چه پی یا چوپی- سی پی – روینه – گه را نه وهکه که مخصوص شکاک است .
دووپی یی- داغه که ویژه کردستان ترکیه است .گه ریان – پشت پا – فه تاح – فه تا پاشایی- خانه میری -سه جار – شه لان -زه نگی – و چه مه ریواما -هه لپه رکی
این رقص به صورت دسته جمعی انجام می شود و در دست نفر اول که به عنوان رهبر و پیشوای گروه و نفر آ خر “چوپی “دستمالی است که به جای شمشیر استفاده میشود .و نظم و انظباط گروه را هم بر عهده دارد .امروزه به علت پیشرفت و پیچیدگی در سبک زندگی از دستمال سفید به جای شمشیر و سپر استفاده میشود همان طور که ذکر شد از دستمال سفید بیشتر استفاده می شود که نشانه صلح و آشتی با اقوام دیگر است . چنانکه می بینیم در اکثر پرچم های جهان رنگ سفید وجود دارد .دستمال داشتن رهبر و نفر آخر نشان دهنده برابری بوده و دست همدیگر را گرفتن هم نشانه اتحاد گروه است”ره ش به له ک “یا رقص زن و مرد با هم به معنی مانند برادر و خواهر بودن است .
کوبیدن پا بر زمین به این معنی است که این خاک موطن من است .هورای هنگام مراسم در حین حرکات به منظور ترساندن دشمن است . نشستن در هنگام رقص نشانه تسلیم برای جمع منفور است .یکسری مقا م ها هم وجود دارند که در این مراسم استفاده میشوند .هوره که از نظر لغوی از واژه خور به معنای خورشید گرفته شده مورد استفاده گاتو های زرتشتی و در مراسم راز و نیاز با خداوند بوده است.
از دور که به دسته هه لپه رکی نگاه میکنیم آنرا به صورت یک زنجیره جوش خورده می بینیم .احساس همه افراد در نفر اول ” سرچوپی ” جمع و برجسته میشود . گاهی دیده می شود در بعضی مناطق تیر اندازی می کنند یا با یک خنجردر میدان بازی می کنند . یا فریاد میزنند و یا دستمال قرمز را تکان میدهند که بی شک این همه نشانه بر افراشتن پرچم است.در چه مه ری که در هنگام غم و مرثیه انجام میشود افراد شرکت کننده تفنگ به دست می گیرند و یا خنجر به کمر می بندندعمر و قدمت هه لپه رکی و چه مه ری خیلی زیاد است و مربوط به چند سال قبل و یا مربوط به یک منطقه خاص و یا یک فر د خاص نبوده بلکه مربوط به دوره ای است که تسلط هنری توانسته است آنرا به تمام جامعه کل حاکم کند . در ارتباط با این تسلط هم می توان یک تسلط عمومی مذهبی بر خلق این نوع هه لپه رکی را داشت چون این حرکات هماهنگ و متحد در هه لپه رکی سر بر داشتن به طرف آسمان همه با هم نشانه یک گونه پرستش را به خاطر می آورد .
RE: فلسفه رقص كردی - کرمانجی - Mohsen Omidvar - 29-11-2014
انواع رقصهای محلی کردی (هه لپه رکی)
1. شادی و ستایش
2. سوگواری و ماتم
3. جنگ و ستیز و شکار
الف :رقصهایی که در مراسمات شادی آن را اجرا می کنند ؛
1.گه ریان 11.سه پایی 21.شی خانه
2.پشت پا 12.قه لا 22.خانانه
3.هه لگرتن 13.گه ران 23.روینه
4 .راستا 14.دو دستماله 24.سه پای روینه
5.فه تاح پاشایی 15.کرمانشانی 25.شلیره
6.خان و میری 16.سه پلی 26. مریوانی
7. داغه ی خان و میری 17.مکر بگی 27. مهابادی
8 . سقزی 18.حریره
9. سه پای سقزی 19. سه پای حریره
10.چه پی 20.له بلان
ب: رقصهایی که در جنگها و شکاراستفاده و اجرا می شدند شامل ؛
1.سه جار 2. دو جار
3. شلایی «شلان» 4.زه نگی
5.مقاومت 6.یاران یاران
7. خه رمان 8.قره پی ره ژن
9. سموری 10. هوشار
11.برزی برزی
پ:رقصهایی که در مراسمات عزا و خاکسپاری اجرا می کردند ؛
1.چمری 2. کلاء
Folkloric dances- رقصهای فولکلوریک
ملودیهای ترانه‌های عامیانه روستایی دارای ریتمهای منظم و مشخصی بوده و در اوج این موسیقی‌های بی‌آلایش مردم ساده این مناطق به رقص و پایکوبی می‌پردازند، این گونه رقصها در هر منطقه ریشه‌ای کهن داشته و می‌توان آنها را در مناطق مختلف عشیره‌ای ایران مشاهده کرد. رقصهای محلی در واقع گویای نوع نگرش، فرهنگ ،روحیات و چگونگی زیست مردم هر منطقه بوده و با تعمق در این حرکات پر شور می‌توان به ارزشهای هر قوم پی برد باید اذعان داشت که در کشور ما تاکنون این مقوله بکرودست نخورده باقی مانده و می‌تواند مورد توجه پژوهشگران و اهل فن قرار گیرد.از انواع رقصهای محلی می‌توان به رقصهای کردی، بختیاری، بویر احمدی، آذری، لری، بلوچی، جنوب خراسان، شمال خراسان یا بجنوردی و قشقایی اشاره کرد.
هوربورگ رقصهای فولکلوریک را به چهار دسته تقسیم می‌کند:
۱- رقصهای اصیل که از گذشته‌های دور بدون هیچگونه تغییری باقی مانده‌اند.
۲- رقصهای محلی که با تغییراتی اندک جنبه صحنه‌ای یافته و به وسیله گروه‌های رقصندة تعلیم یافته روی صحنه به نمایش گذارده میشوند.
۳- رقصهایی که آرانژمان هنری رقصهای محلی بوده و بطور سیستماتیک بوسیله استادان رقص اجرا شده وبه رقصهادی فولکلوریک جنبة هنری می‌بخشد.
۴- رقصهایی که بر اساس کمپوزیسیون و ساخت رقصهای محلی با تکنیک جدید اجرا میشوند.
تقسیم‌بندی رقصهای کردی:
رقصهای محلی کردی را به دو دسته می‌توان تقسیم نمود:
۱- رقصهای مذهبی
۲- رقص های محلی کردی
الف – رقصهای مذهبی:
منظور از این رقص، حرکات پر شور در اوایش می‌باشد که به سماع معروف بوده و در تکایا اجرا میشود در این نوع رقص دراویش در عالم بیخودی حرکات سر و گردن خود را موسیقی ریتمیک هماهنگ کرده اصطلاحاً در وجد به سماع می‌پردازند.
ب – رقصهای محلی کردی :
رقصهای محلی کردی را می‌توان از ریشه دارترین و کهن‌ترین رقصها دانست. هل پرین (حمله کردن) یا رقص کردی در گذشته صرفاً با هدف آماده سازی و تقویت نیروی جسمانی و روحی مردم مناطق کردنشین انجام می‌شد چرا که مردمان این مناطق در گذشته‌های نه چندان دور همواره شاهد جنگ کشورهای مختلف بودند و همین امر حفظ و آمادگی همیشگی را طلب می‌کرد لذا مردمان این مناطق در وقفه‌های بین جنگها و به مناسبتهای مختلف دست در دست یکدیگر آمادگی رزمی‌و شور و همبستگی پولادین خویش را به رخ دشمنان می‌کشیدند.
رقص کردی را یک رقص رزمی‌می‌دانند که دارای صلابت و متانتی خاص بوده و یاد آور یکپارچگی این مردمان غیور در تمامی ادوار می‌باشد.
امروزه مجموع این رقصها را چوبی می‌گویند که معمولاً به صورت دسته جمعی اجرا میشوند.
رقصهای محلی با موسیقی کردی پیوندی ابدی داشته و معمولاً زنان و مردان عشایر در مراسم شادی به دور از ابتذال دایره وار دست یکدیگر را گرفته به پایکوبی می‌پردازند، در اصطلاح محلی این حالت را گنم و جو(یعنی گندم و جو) مینامند( در منطقه مهاباد به آن رَشبَلک می‌گویند.)
در این رقصها معمولاً یک نفر که حرکات رقص را بهتر از دیگران می‌شناسد نقش رهبری گروه رقصندگان را به عهده گرفته و در ابتدای صف رقصندگان می‌ایستد و با تکان دادن دستمالی که در دست راست دارد ریتمها را به گروه منتقل کرده و در ایجاد ایجاد هماهنگی لازم آنان را یاری می‌دهد. این فرد که سر چوپی کش نامیده میشود با تکان دادن ماهرانه دستمال و ایجاد صدا بر هیجان رقصندگان می‌افزاید.
در این هنگام دیگر افراد بدون دستمال به ردیف در کنار سر چوپی کش به گونه‌ای قرار می‌گیرند که هر یکی با دست چپ دست راست نفر بعد را می‌گیرد اصطلاحاً این حالت را گاوانی نامیده میشود.
در رقصهای کردی تمامی رقصندگان به سر گروه چشم دوخته و با ایجاد هماهنگی خاصی وحدت و یکپارچگی یک قوم ریشه دار را به تصویر می‌کشند برخی رقصهای کردی دارای ملودیهای خاصی بوده و توسط گروهی از زنان ومردان اجرا میشوند و در برخی از رقصها یکی از رقصندگان از دیگران اجرا شده و در وسط جمع به تنهایی به هنرنمایی می‌پردازند و در این حالت معمولاً رقصنده دو دستمال رنگی در دستها نگه داشته و با آنها بازی می‌کند که اصطلاحاً به این نوع رقص دو دستماله می‌گویند و بیشتر در کرمانشاه مرسوم است.
نمایشها و رقصهای کردی را می‌توان به چند قسمت اصلی ذیل تقسیم کرد:
۱- گه ریان ۲- پشت پا ۳- هه لگرتن ۴- فه تاح پاشا۵- لب لان۶- چه پی ۷- زه زنگی ۸- شه لایی ۹- سی جار ۱۰- خان امیری
گه‌ریان
گه‌ریان در زبان کردی به معنی گشت و گذار و راه رفتن بوده و حرکات مختص این رقص نیز معنای گشت و گذار در ذهن تداعی می‌کنند.
گه ریان دارای دو مقام بوده که یکی متعلق به مناطق روستایی و دیگری مناطق شهری می‌باشد این رقص نرم و آهسته و با لطافتی خاص شروع شده و به تدریج تندتر میشود. ملودی مربوط به این رقص با تنوع در ریتم و نوساناتی در اجرا تا پایان ادامه می‌یابد.
در این رقص در واقع تاثیر گشت و گذار در زندگی کردها به نمایش گذاشته میشود و تنوع ریتم در این رقص گویای تجربیاتی است که در گشت و گذار به دست می‌آیند و می‌توان گفت این رقص زیبا تبلیغی است برای خوب نگریستن در اشیاء و طبیعت
این رقص زندگی با فراز و نشیب و زیر و بم هایش به تصویر کشده شده و بر ضرورت بینایی و کسب تجربه برای رویارویی با رودخانه پر تلاطم زندگی تاکید میشود. این رقص، رقصندگان را برای رقصهای پر تحرک تر بعدی آماده می‌کند.
تقریباً در کل مناطق کردنشین ملودی این رقص به شکلی یکسان نواخته میشود و در این رقص نخستین حرکت با پای چپ آغاز شد و حرکت پای دیگر همواره با سر ضربهای دهل که معمولاً باریتم دو تایی اجرا میشوند عوض میشود.
پشت پا:
پشت پا رقصی است که کمی تندتر از گه ریان اجرا شده و در بیشتر مناطق کردنشین مخصوص مردها می‌باشد رقص پشت پا همانطور که از نامش پیداست انسان را به هوشیاری و به کارگیری تجارب می‌خواند تا مبادا شخص در زندگی از کسی پشت پا بخورد.
هه‌لگرتن
هه لگرتن در لغت به معنای بلند کردن چیزی می‌باشد. این رقص بسیار پر جنب و جوش و شاد اجرا میشود که با شور و جنب و جوش بسیار به سوی هدف روانه است. ریتم تند ملودی مخصوص این رقص هر گونه کسالت و خمودی را نفی کرده و بر اهمیت نشاط و هدفمندی در زندگی تاکید دارد.
فه تاح پاشایی
فه تاح از نظر لغوی به معنی جنبش و پایکوبی است.
ملودی این رقص در سر تاسر کردستان به شکلی یکنواخت و با ریتمی تند اجرا میشود و لذا این رقص بسیار پر جنب و جوش می‌باشد بیشتر مردم کردستان از این رقص استقبال می‌کنند. این رقص نشانگر انسانی است که به شکرانه کسب موفقیت‌ها و استفاده از نعمتهای خداوندی خوشحالی خود را به نمایش گذاشته است.
لب لان
این رقص با ریتمی نرم و آهسته پس از فتاح پاشا اجرا میشود و می‌توان در آن لزوم تنوع در زندگی را مشاهده کرد. پس از اجرای پر جنب و جوش رقصها گه ریان، پشت پا، هه لگرتن و فه تاح پاشا به ضرورت، رقصندگان لب لان می‌رقصند تا کمی استراحت کرده و تجدید قوا کنند رقص لب لان در واقع انسان را از غلبه احساسات زودگذر نهی کرده، وی را پس از طی مرحله ضروری شور و مستی به قلمرو تفکر دور اندیشی و باز نگری رهنمون می‌سازد در این رقص، شرکت کنندگان آرامش خاصی را احساس می‌کنند.
چه‌پی
چه‌پی همانطور که اسمش پیداست به معنای چپ می‌باشد ملودی این آهنگ با وزن دو تایی اجرا شده و در بیشتر مناطق کردنشین از جمله کرمانشاه، کردستان، سنجابی، بسیار از آن استقبال میشود.
فلسفه این رقص قوت بخشیدن به قسمت چپ بدن می‌باشد چرا که معمولاً قسمت چپ بدن در انجام امور روزمره نقش کمتری داشته و به مرور زمان تنبل میشود و برای استفاده متعادل از تمامیت جسمانی همواره باید بکارگیری اعضاء سمت چپ بدن آنها را تقویت کرد.
به همین منظور در رقص چه پی قسمت چپ بدن تحرک بیشتری یافته و از خمودگی خارج میگردد. در منطقه کرمانشاه بیشتر زنها از این رقص استقبال می‌کنند.
زه‌‌نگی یا زندی
در این رقص رقصندگان یک قدم به جلو گذاشته و سپس یک قدم به عقب می‌روند و این حالت تا پایان ادامه می‌یابد در این رقص ضرورت احتیاط، دور اندیشی و تجزیه و تحلیل عملکرد از جانب انسان به تصویر کشیده میشود. در واقع در این رقص سنجیده گام برداشتن تبلیغ میگردد.
شه لایی
این رقص را که با ریتم لنگ اجرا میشود می‌توان یک تراژدی شکست دانست در این رقص قدمها لنگان لنگان برداشته میشوند تا شکست در برابر چشمان حضار ترسیم گردد و در ترسیم این مصیبت کسی زبان به سخن نگشاید.
سه جار
این نوع رقص با ریتم آرام و گاهاً تند است که همان طور که از اسمش بر می‌آید به معنی سه بار (سێ در رسم الخط کردی) است که در آن سه حرکت پا و سه حرکت به جلو وجود دارد و به گونه‌ای یاد آور عدد مقدس ۳ در فرهنگ فلکلوریک کردهاست.
خانه امیری
این رقص نیز با ریتمی تند همراه است و در آن دستی از هم باز و در بالا قرار می‌گیرد و حلقه‌ای باز تر و فراختر می‌سازد و بیشتر تناسبی است بین حرکت دستها و پاها این رقص که در آن گونه‌ای خود نمایی و غرور نیز دیده میشود تداعی کننده پیروزی و پرواز پرندگان را در خاطر می‌آورد.
فهرست منابع و ماخذ :
۱- الیاده- میرچا: 1372رساله در تاریخ ادیان. ترجمة جلال ستاری. انتشارت سروش، تهران
۲- استاد جنیدی، فریدون: 1358 نامه فرهنگ ایران. دفتر دوم، بنیاد نیشابور، تهران
۳- یونسکو: 1374تاریخ تمدنهای آسیای مرکزی. ترجمة صادق ملک شهمیرزادی. دفتر مطالعات بین الملل،
۴- ذکاء یحیی- 2537 تاریخ رقص در ایران، هنر و مردم شماره‌های ۱۸۹-۱۸۸ خرداد
RE: فلسفه رقص كردی - کرمانجی - somayeh72 - 26-06-2016
آقامحسن ممنون از اطلاعات مفیدتون.
RE: فلسفه رقص كردی - کرمانجی - نازنین زهرا91 - 07-11-2016
ممنون از مطلبتون. رقص کردی خیلی قشنگه مخصوصا هماهنگی نفرات.
RE: فلسفه رقص كردی - کرمانجی - asoa - 04-02-2017
سلام. چرا عکسها باز نمیشن که ببینیمشون؟؟
RE: فلسفه رقص كردی - کرمانجی - Mohsen Omidvar - 05-02-2017
(04-02-2017، 07:14 PM)asoa نوشته است: *شما قادر به دیدن لینک ها نیستید ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید تا بتوانید لینک ها را ببینید*سلام. چرا عکسها باز نمیشن که ببینیمشون؟؟سلام
تصاویر جدید جایگزین شد.
RE: فلسفه رقص كردی - کرمانجی - sitecup - 09-04-2017
عالی بود ممنون
رقص خیلی زیبای دارید